Trong thế giới phát triển phần mềm hiện đại, API (Application Programming Interface) đóng vai trò cầu nối quan trọng giữa các ứng dụng và dịch vụ. Một API được thiết kế tốt không chỉ mang lại hiệu suất cao mà còn phải dễ sử dụng, dễ hiểu và dễ bảo trì. Trong đó, việc đặt tên API endpoints (điểm cuối API) đóng vai trò then chốt. Một hệ thống endpoints được đặt tên rõ ràng, nhất quán sẽ giúp các lập trình viên nhanh chóng nắm bắt được chức năng của API, từ đó đẩy nhanh quá trình phát triển và giảm thiểu các lỗi không đáng có.

Bài viết này sẽ chia sẻ những nguyên tắc, best practices và kinh nghiệm thực tiễn để đặt tên API endpoints hiệu quả, chuẩn SEO, đồng thời giúp bạn xây dựng một hệ thống API dễ dùng, dễ bảo trì.

1. Nguyên Tắc Vàng Khi Đặt Tên API Endpoints

• Sử dụng danh từ:

  • Endpoints nên biểu thị tài nguyên (resource) và do đó nên được đặt tên bằng danh từ, không nên dùng động từ.

    • Ví dụ: /users (đúng) thay vì /getUsers (sai).

  • Tên endpoint phải là danh từ hoặc cụm danh từ mô tả đối tượng tài nguyên một cách chính xác.

• Sử dụng số nhiều (cho tập hợp):

  • Khi endpoint trả về danh sách, hãy sử dụng danh từ số nhiều.

    • Ví dụ: /products (danh sách sản phẩm) và /users (danh sách người dùng).

  • Để truy cập một tài nguyên cụ thể, sử dụng ID. Ví dụ: /products/{id} hoặc /users/{userId}.

• HTTP Methods:

  • Sử dụng các HTTP methods (GET, POST, PUT, PATCH, DELETE) để thể hiện các hành động trên tài nguyên.

    • Ví dụ: GET /users (lấy danh sách), POST /users (tạo mới), PUT /users/{id} (cập nhật).

• Cấu trúc phân cấp:

  • Sử dụng cấu trúc phân cấp để biểu diễn mối quan hệ giữa các tài nguyên.

    • Ví dụ: /users/{userId}/posts (các bài viết của một người dùng).

  • Cấu trúc này giúp tạo ra các API endpoints có tính logic và dễ hiểu.

• Nhất quán:

  • Chọn một kiểu đặt tên (ví dụ: kebab-case: user-profiles) và sử dụng nó xuyên suốt API.

  • Sự nhất quán là chìa khóa để dễ đọc và dễ bảo trì.

• Tránh ký tự đặc biệt và khoảng trắng:

  • Sử dụng dấu gạch ngang - để tách các từ thay vì dấu gạch dưới _ hoặc khoảng trắng.

    • Ví dụ: user-profiles thay vì user_profiles hoặc user profiles.

• Đơn giản và dễ hiểu:

  • Tên endpoint phải dễ đọc và dễ nhớ, tránh thuật ngữ kỹ thuật phức tạp.

    • Ví dụ: /products thay vì /productCatalog.

  • Đảm bảo người sử dụng API có thể dễ dàng hiểu được mục đích của nó.

• Phiên bản:

  • Thêm số phiên bản vào đường dẫn để tránh phá vỡ các client hiện tại khi API thay đổi.

    • Ví dụ: /v1/users, /v2/orders.

  • Phiên bản API cho phép bạn cập nhật và cải tiến API mà không làm ảnh hưởng đến người dùng hiện tại.

• Query parameters:

  • Sử dụng query parameters để lọc và sắp xếp thay vì mã hóa hành động vào URL.

    • Ví dụ: /users?status=active, /posts?sort=desc&category=tech.

  • Query parameters giúp API trở nên linh hoạt hơn và dễ tùy biến.

2. Phân Loại Resource và Cách Đặt Tên URI Phù Hợp

Dựa theo cách phân loại của một số chuyên gia, chúng ta có thể chia resource thành 4 nhóm: Document, Collection, Store và Controller.

• Document:

  • Đại diện cho các đối tượng độc lập, một bản ghi trong database.

  • Sử dụng danh từ số ít hoặc định danh của resource. Ví dụ: /users/{id}.

• Collection:

  • Là các resource được quản lý bởi server. Client có thể yêu cầu thêm resource vào collection.

  • Sử dụng danh từ số nhiều. Ví dụ: /users.

• Store:

  • Là các resource được quản lý bởi client. Client có toàn quyền CRUD.

  • Sử dụng danh từ số nhiều. Ví dụ: /users/{id}/playlists.

• Controller:

  • Đại diện cho một hành động, một quy trình.

  • Sử dụng động từ để dễ hình dung. Ví dụ: /auth/login.

3. Best Practices Nâng Cao

• Tận dụng HTTP Methods:

  • Không phân định CRUD trên URI. Sử dụng các method HTTP (GET, POST, PUT, DELETE) để thực hiện các hành động.

    • Ví dụ, thay vì /users/create, hãy sử dụng POST /users.

• Sử dụng query parameters để lọc và tìm kiếm:

  • Thay vì tạo các endpoint riêng biệt cho mỗi bộ lọc, hãy sử dụng query parameters.

    • Ví dụ: /users?city=Hanoi&age=25.

• Không sử dụng định dạng file trong URI:

  • Nếu muốn truyền file, hãy giao tiếp qua body của request với Content-Type header.

• Sử dụng chữ thường:

  • Để đảm bảo tính nhất quán và tránh các lỗi liên quan đến case-sensitive, hãy sử dụng toàn bộ chữ thường.

• Tránh dùng dấu gạch dưới (_)

  • Ưu tiên dấu gạch ngang (-) để tăng khả năng đọc.

4. Case Study Từ Twitter (X)

Twitter (X) sử dụng một cấu trúc API rõ ràng và dễ hiểu:

https://api.x.com/2/users/:id/liked_tweets

• Protocol: https

• Hostname: api.x.com

• Version: 2

• Module: users

• Resource: users

• Resource-id: :id

• Sub-resource: liked_tweets

Cách đặt tên này tuân thủ các nguyên tắc cơ bản và giúp người dùng API dễ dàng xác định tài nguyên và hành động.

Lời khuyên cho người mới bắt đầu:

• Luôn nhất quán: Đảm bảo toàn bộ API tuân theo cùng một quy ước.

• Nghĩ đến tương lai: Dự đoán các thay đổi và phiên bản hóa API từ đầu.

• Kiểm tra tính dễ hiểu: Chia sẻ thiết kế API với đồng nghiệp để nhận phản hồi.

• Tài liệu rõ ràng: Cung cấp tài liệu với ví dụ minh họa chi tiết.

Kết luận

Việc đặt tên API endpoints một cách chuẩn chỉnh không chỉ giúp API trở nên dễ sử dụng mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp và giúp việc bảo trì trở nên dễ dàng hơn. Bằng cách áp dụng các nguyên tắc, best practices và kinh nghiệm đã chia sẻ trong bài viết này, bạn có thể xây dựng một hệ thống API chất lượng cao, phục vụ tốt cho các nhu cầu phát triển phần mềm của mình.

---

 Lựa chọn con đường lập trình cùng Softech Aptech

🌟 Hãy sẵn sàng chào đón tương lai của ngành IT cùng Softech Aptech! Bằng việc trang bị kiến thức vững vàng và kỹ năng hiện đại, bạn sẽ không chỉ mở ra cánh cửa đến những cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn, mà còn là người tiên phong trong kỷ nguyên công nghệ mới.

👉 Đăng Ký Ngay hôm nay để khám phá con đường lập trình của riêng bạn cùng Softech Aptech!
🚀 Chương trình đặc biệt: Học thử MIỄN PHÍ và nhận ngay tư vấn từ chuyên gia!

 

---

✅ Fanpage: Softech Aptech

✅ Website: aptech-danang.edu.vn

✅ Hotline: 0236.3.779.779